Zihinsel Yetersizlikler

Zihinsel Yetersizlikler

Zihinsel yetersizlik, hem zihinsel işlevde bulunma hem de pek çok günlük kavramsal, sosyal ve prat

    Zihinsel yetersizlik, hem zihinsel işlevde bulunma hem de pek çok günlük kavramsal, sosyal ve pratik becerileri içeren uyumsal davranışlarda önemli ölçüde sınırlılıklarla tarif edilen ve 18 yaşından önce ortaya çıkan bir yetersizliktir.

    Zihinsel yetersizlik tanısı, çocuğun ortalamanın altında zihinsel işleve sahip olması, zekâ testleri ile ölçülen zekâ puanının 70 ZB altında olması, buna ek olarak en az iki uyumsal becerisinde anlamlı sınırlılıkların olması iletişim, öz bakım, günlük yaşam, kendini yönetme ya da kişiler arası ilişkiler gibi beceri alanlarında en az iki ya da daha fazlasının sınırlı olması ve bu sınırlılıkların 18 yaşından önce ortaya çıkması ile konulur.

       Bir çocuğa zihinsel yetersizlik tanısı konulabilmesi için geçerli olan üç koşulu biraz daha detaylandıralım: I- Zihinsel işlev düzeyinin ortalamanın altında olması: Bir çocuğun zihinsel işlev düzeyi ya da başka bir ifade ile zekâ düzeyi dolaylı olarak zekâ testleri ile ortaya çıkarılır. Zihinsel işlevlerin ortalamanın altında olması demek, olağan “tipik” gelişim gösteren çocukların yer aldığı puan bölümünün en az iki alt puan bölümünde olması demektir. Gelecek bölümde çocuğunuzun zihinsel işlevlerinin Rehberlik ve Araştırma Merkezinde (RAM) nasıl değerlendirileceği detaylı olarak anlatılacaktır. RAM personeli size, çocuğunuza uyguladığı testte aldığı puan aralığı ile ilgili açıklama yapacak ve bulunduğu alanı ve zihinsel yetersizlikten etkilenme düzeyini ifade edecektir.

II- En az iki uyumsal beceride anlamlı düzeyde farklılık: Bunu daha açık hâle getirmek için uyumsal becerilerin neler olduğuna değinelim ve bunu bir çizelge ile açıklayalım.

     III- 18 yaşından önce ortaya çıkma: Gelişim dönemi doğumdan 18 yaşa kadar olan dönemdir. Yukarıda belirtilen iki durum doğumdan 18 yaşına kadar ortaya çıktığında zihinsel yetersizlik olarak adlandırılır. Çocuğunuza zihinsel yetersizlik tanısı konulabilmesi için 0-18 yaş aralığındaki çocuğunuzun, uygulanan değerlendirmelerde zekâ testinden 70 ZB altında bir puan alması aynı zamanda en az iki uyumsal davranışta da anlamlı düzeyde sınırlılıkları olması gerekmektedir. Çocuğunuzun sadece zihinsel işlevlerinde ya da sadece uyumsal davranışlarında anlamlı düzeyde sınırlılıklarının olması çocuğunuza zihinsel yetersizlik tanısı konulabilmesi için kesinlikle yeterli değildir.

    Zihinsel yetersizliği olan çocukların gelişim alanlarındaki özellikleri ile yeterli ve yetersiz yönlerinin, bireysel özelliklerinin ve ilgilerinin belirlenmesi amacıyla tıbbî, psikososyal ve eğitim alanlarında yapılan değerlendirme sürecine tanılama denilmektedir. Tanılama sürecinde genel olarak çocuğun zihinsel yetersizliğinin bulunup bulunmadığı, eğer zihinsel yetersizliği varsa ne düzeyde ve nasıl bir yapıda olduğu belirlenmeye çalışılmaktadır. Çocuğun tanı alabilmesi için öncelikle zihinsel özelliklerinin belirlenmesi ve topluma uyum sağlayabilmesi için gerekli becerilere ne düzeyde sahip olduğunun değerlendirilmesi gerekmektedir.